Μικρά αλλά θαυματουργά

Έγιναν γνωστά πολύ καιρό πριν την ανακάλυψη των βιταμινών, έχουν την απλούστερη χημική δομή που υπάρχει, και είναι τόσο σημαντικά που κάνουν θαύματα στην υγεία μας ακόμα και σε.... ίχνη. Δεν είναι άλλα από τα πολυακουσμένα ιχνοστοιχεία!

Τα ιχνοστοιχεία είναι ανόργανα χημικά στοιχεία, η παρουσία των οποίων σε πολύ μικρές ποσότητες είναι απαραίτητη για τους οργανισμούς. Όταν ο οργανισμός χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα τους, ονομάζονται μέταλλα. Κύρια πηγή προέλευσης τους είναι το έδαφος και η θάλασσα μέσω των οποίων περνάνε στις τροφές που καταναλώνουμε.

Δεν είναι απαραίτητη μόνο η πρόσληψη των μετάλλων και των ιχνοστοιχείων, αλλά και η σωστή απορρόφηση τους μέσω του λεπτού εντέρου και με την συμβολή ειδικών ορμονών. Γι' αυτό και πρέπει να καταναλώνονται συνδυαστικά με σάκχαρα, πρωτεΐνες και άφθονο νερό. Η περιττή ποσότητα αποβάλλεται μέσω των νεφρών.

Αν και σε μικρή ποσότητα, τα ιχνοστοιχεία είναι υπεύθυνα για την ρύθμιση όλου του οργανισμού. Χωρίς αυτά, οι λειτουργίες του  δεν επιτελούνται στον σωστό χρόνο και με τον σωστό τρόπο, με αποτέλεσμα να απορρυθμίζεται πλήρως ο οργανισμός μας. Συγκεκριμένα, τα ιχνοστοιχεία είναι υπεύθυνα για την ρύθμιση της ισορροπίας των υγρών, για την ρύθμιση του μεταβολισμού μας, την καλή λειτουργία των αδένων και την εξασφάλιση γερών οστών και δοντιών.

Μιας και τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα σε ποσότητες της τάξεως των mg, είναι πολύ εύκολο να γεμίσουμε τις αποθήκες του οργανισμού μας με αυτά. Όμως, αν αποκλείσουμε κάποιες τροφές από την καθημερινότητα μας, μπορεί να αποκτήσουμε σοβαρή έλλειψη. Ας γνωρίσουμε λοιπόν τα σημαντικότερα για τον οργανισμό ιχνοστοιχεία.

• Ασβέστιο (Ca): Πρόκειται για ένα μέταλλο, που είναι εξαιρετικά σημαντικό κυρίως για παιδιά και εφήβους, μιας και σε αυτές τις ηλικίες διαμορφώνεται το σκελετικό σύστημα. Είναι αναγκαίο δομικό συστατικό για τα οστά και τα δόντια σε ποσότητα μόλις 800-1200 mg. Επίσης, εξασφαλίζει την σωστή μεταφορά των νευρικών ερεθισμάτων και την ομαλή πήξη του αίματος

Έλλειψη:

Το βασικότερο πρόβλημα που δημιουργείται είναι η οστεοπόρωση. Εμφανίζεται κυρίως στις γυναίκες και μπορεί να προκαλέσει ποικίλα προβλήματα, όπως πόνους στα οστά, μυϊκη αδυναμία, αργή αποκατάσταση καταγμάτων, παραμόρφωση της σπονδυλικής στήλης και απώλεια ύψους.

Πριν πάρετε βιταμίνες: Τροφές πλούσιες σε ασβέστιο είναι τα λευκά φασόλια, τα γαλακτοκομικά, ο σολομός, η σαρδέλα, τα σύκα, η λαχανίδα, τα αμύγδαλα και τα πορτοκάλια

• Σελήνιο (Se): Το σελήνιο είναι ένα μέταλλο που έχει υψηλή αντιοξειδωτική δράση σε συνδυασμό με την βιταμίνη Ε, την βιταμίνη C, την γλουταθειόνη και την βιταμίνη Β3. Είναι υπεύθυνο για την καλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και του θυρεοειδούς αδένα. Επιπλέον βελτιώνει την ανδρική γονιμότητα και βοήθα στην παραγωγή ουσιών που συμβάλλουν στις κυτταρικές δομές.

Έλλειψη:

Η έλλειψη σεληνίου αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης αυτοάνοσων νοσημάτων, προκαλεί κούραση και εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, αφού δεν συνθέτονται σεληνοπρωτεϊνες. Επιπλέον, απορρυθμίζεται ο θυρεοειδής αδένας, με αποτέλεσμα να έχουμε μείωση των θυρεοειδικών ορμονών (χαμηλός μεταβολισμός που συνεπάγεται αύξηση βάρους) και εμφάνιση υποθυρεοειδισμού (τριχόπτωση).

Πριν πάρετε βιταμίνες: Το σελήνιο βρίσκεται σε τροφές όπως τα φιστίκια, το συκώτι, τα οστρακοειδή, το ψάρι, οι ηλιόσποροι, το χαβιάρι, τα θαλασσινά και τα καρύδια.

• Ιώδιο (Ι): Το ιώδιο είναι το ιχνοστοιχείο που σε ποσότητα μόλις 150mg επιτρέπει στον θυρεοειδή αδένα να παράγει ορμόνες. Μεγαλύτερες ελλείψεις εντοπίζονται σε έγκυες γυναίκες, σε γυναίκες που θηλάζουν αλλά και σε άτομα που είναι vegan ή vegeterian. 

Έλλειψη:

Τα κυριότερα προβλήματα έχουν να κάνουν με την ανώμαλη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Συγκεκριμένα, η αύξηση της παραγωγής της ορμόνης θυρεοτροπίνης (ΤSH), προκαλεί διόγκωση του (βρογχοκήλη). Επιπλέον, προκαλούνται επιπλοκές στην εγκυμοσύνη ή αναπτυξιακές διαταραχές στο έμβρυο.

Πριν πάρετε βιταμίνες: Μπορείτε να εντάξετε στην διατροφή σας τροφές πλούσιες σε ιώδιο, όπως το ιωδιούχο αλάτι, τα ψάρια, τα θαλασσινά, το γάλα, τα αυγά και το ψωμί

• Σίδηρος (Fe): Η βασική λειτουργία του σιδήρου είναι η παραγωγή αιμοσφαιρίνης, του μορίου που είναι υπεύθυνο για την μεταφορά οξυγόνου σε όλους τους ιστούς του σώματος μας. Με λίγα λόγια ευθύνεται για τον μεταβολισμό κάθε κυττάρου του οργανισμού μας και την παραγωγή ενέργειας.

Έλλειψη

Η έλλειψη :οξυγόνου στους ιστούς μπορεί να προκαλέσει κόπωση, δύσπνοια, ταχυπαλμία, νευρικότητα στα κάτω άκρα, πονοκέφαλο και ημικρανία. Ακόμα, η έλλειψη αιμοσφαιρίνης δίνει χλωμή όψη στο πρόσωπο, προκαλεί πόνο στη γλώσσα, αναιμία και δύσκολη εμμηνόρροια. Τέλος απορρυθμίζεται ο θυρεοειδής αδένας και το κεντρικό νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα την εμφάνιση συμπτωμάτων υποθυρεοειδισμου και άγχους.

Πριν πάρετε βιταμίνες: Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι το συκώτι, τα φασόλια, οι φακές, ο αρακάς, η σοκολάτα, το κρέας, οι γαρίδες, τα καλαμάρια, οι σταφίδες, το αυγό, το σπανάκι, η γαλοπούλα, το κοτόπουλο, τα ψάρια και οι ξηροί καρποί.

Πρέπει λοιπόν, όταν φτιάχνουμε το καθημερινό μας διατροφικό πλάνο, να μην ξεχνάμε τους μικρούς συμμάχους της υγείας μας. Είναι σημαντικό για την υγεία μας, την διάθεση, μας την ενέργεια μας. Γενικότερα, πρέπει μέσα στην μέρα μας και στους έντονους ρυθμούς ζωής, να λαμβάνουμε τα απαραίτητα ιχνοστοιχεία και τις απαραίτητες βιταμίνες με τον πιο φυσικό τρόπο.Η υγιεινή διατροφή δεν πρέπει να γίνεται αναγκαστικά, επιτηδευμένα και με δυσάρεστο τρόπο. Πρέπει να γίνει τρόπος ζωής! 

Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Πανταζή, Φοιτήτρια Χημείας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών