Βιταμίνες, οι πολυχρηστικές

Στο προηγούμενο άρθρο μιλήσαμε για τα συμπληρώματα διατροφής αλλά και για την κατάσταση της υπερβιταμίνωσης, μιας πάθησης που οφείλεται στις ανεξέλεγκτες ποσότητες κάποιας βιταμίνης στον οργανισμό. (βλ. https://rightchemistry.blogspot.com/2018/10/blog-post.html). Τι συμβαίνει όμως όταν ο γιατρός μας διαγνώσει έλλειψη ενός ιχνοστοιχείου; Τι συνέπειες έχει αυτό στην υγεία μας και πως μπορούμε να επαναφέρουμε τις ισορροπίες στον οργανισμό μας;

Όλες οι βιταμίνες και τα ιχνοστοιχεία είναι σημαντικά για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας, όμως υπάρχουν κάποιες που η έλλειψη τους μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερα προβλήματα, και για αυτό πρέπει καθημερινά να φροντίζουμε για την πρόσληψή τους. Κάποιες από αυτές αναλύονται παρακάτω.

1. Βιταμίνη C: Οι περισσότεροι από εμάς φροντίζουμε όλο τον χειμώνα να πίνουμε χυμούς από πορτοκάλι για να μην αρρωστήσουμε. Πράγματι, η βιταμίνη C που περιέχει το πορτοκάλι είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό, που ενισχύει το ανοσοποιητικό και κυκλοφορικό σύστημα.

Σε περίπτωση έλλειψης δημιουργούνται τα εξής θέματα υγείας:

• Μόλωπες, ξηρό δέρμα και πόνοι στο σώμα: η βιταμίνη C είναι υπεύθυνη για την διατήρηση του κολλαγόνου το οποίο είναι βασικό συστατικό του συνδετικού ιστού. Έτσι, με την έλλειψη κολλαγόνου, οι πληγές δυσκολεύονται να επουλωθούν, το δέρμα γερνάει και εξασθενούν οι χόνδροι και οι αρθρώσεις
• Σκορβούτο: Πρόκειται για μια πάθηση της στοματικής κοιλότητας και προκαλεί πρήξιμο και μάτωμα στα ούλα
• Μεταβολές στη διάθεση: Η βιταμίνη C ελέγχει την παραγωγή ορμονών στο σώμα
• Εξασθένιση ανοσοποιητικού και καρδιαγγειακού συστήματος

Πριν πάρετε βιταμίνες: Προσπαθήστε να λάβετε την βιταμίνη C μεσώ της κατανάλωσης τροφών όπως εσπεριδοειδή, ντομάτες, πατάτες, πιπεριές, ακτινίδια, μπρόκολα, φράουλες, πεπόνι και λαχανάκια Βρυξελών.

2. Βιταμίνη D: Είναι γνωστή και ως η βιταμίνη του ήλιου και το σώμα μας την λαμβάνει μέσω της έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία. 

Η έλλειψη της μπορεί να προκαλέσει

• Συχνές λοιμώξεις: Η βιταμίνη D είναι μια προσαρμοστική βιταμίνη, δηλαδή μπορεί και θυμάται παλιές αρρώστιες στις οποίες έχει εκτεθεί ο οργανισμός και να τον προστατεύει από αυτές. 
• Κακή διάθεση: Η έλλειψη βιταμίνης D μειώνει την παραγωγή σεροτονίνης, με αποτέλεσμα να μπορεί να προκληθεί μέχρι και κατάθλιψη
• Μόνιμή κόπωση: Η βιταμίνη D είναι υπεύθυνη για την μετατροπή της τροφής σε ενέργεια. Έτσι ο οργανισμός δεν έχει την απαραίτητη ενέργεια, ούτε μπορεί να αφομοιώσει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά
• Αδύναμα οστά: Μπορεί να προκληθεί μέχρι και οστεοπόρωση, μιας και η βιταμίνη D είναι υπεύθυνη για την ρύθμιση των φωσφορικών αλάτων και του ασβεστίου στα οστά. 
• Μυϊκός πόνος: Η βιταμίνη του ήλιου έχει την ικανότητα να εισέρχεται στα μυϊκά κύτταρα όταν μεταβολίζεται, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι μυϊκές συσπάσεις και να ανακουφίζει από τους πόνους.

Πριν πάρετε βιταμίνες: Καθίστε για 20 λεπτά την ημέρα στο ηλιακό φως με τα χέρια ή τα πόδια ακάλυπτα χωρίς αντηλιακό, και καταναλώστε τροφές όπως λιπαρά ψάρια (σολομός, τόνος), κρόκους αυγών, τυρί και συκώτι.

3. Φυλλικό οξύ. Το φυλλικό οξύ είναι ένας τύπος βιταμίνης Β (Β9) και η έλλειψή της είναι σπάνια αλλά πολύ σοβαρή. Επειδή συμμετέχει στην κατασκευή και στην επιδιόρθωση του DNA αλλά και στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, η έλλειψη της είναι υπεύθυνη για την νόσο του Crohn. Ακόμα, ελλειψη παρατηρείται κατά την διάρκεια της κύησης, κάτι το οποίο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο, μιας και η Β9 προστατεύει το έμβρυο από σοβαρές ανωμαλίες του νευρικού σωλήνα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού. Η καθημερινή πρόσληψη της είναι απαραίτητη, αφού είναι υδατοδιαλυτή και απομακρύνεται με τα ούρα σε μεγάλες ποσότητες.

Κατά την έλλειψη της προκαλούνται:

• Μεγαλοβλαστική αναιμία: Τα χαμηλά επίπεδα ερυθρών αιμοσφαιρίων μεγάλου μεγέθους προκαλούν ανεπαρκή οξυγόνωση των ιστών του σώματος, με αποτέλεσμα να αισθανόμαστε αδυναμία και νευρικότητα
• Αποχρωματισμός δέρματος και νυχιών, μικρές πληγές στο στόμα ή την γλώσσα, πρόωρο γκιζάρισμά μαλλιών: Όλα αυτά οφείλονται στο γεγονός ότι με την έλλειψη της Β9, τα κύτταρα της στοματικής κοιλότητας, των μαλλιών και του δέρματος αναπλάθονται με ταχύτερο ρυθμό
• Αθηροσκλήρωση: Η αύξηση των επιπέδων ομοκυστεϊνης στο πλάσμα αυξάνουν το οξειδωτικό stress του καρδιακού ενδοθηλίου
• Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου, του εγκεφάλου και των πνευμόνων

Πριν πάρετε βιταμίνες: Εντάξετε στην καθημερινή σας διατροφή τροφές όπως τα όσπρια, το σπανάκι, το μπρόκολο, τα σπαράγγια, το αβοκάντο, τα αυγά και τα φιστίκια.

Είναι φανερό πως οι βιταμίνες, αν και χρειάζονται σε μικρές ποσότητες στον οργανισμό, είναι πολύ απαραίτητες για την εξασφάλιση της καλής μας υγείας μας.  Η έλλειψη μιας από αυτέ δεν είναι κάτι που δεν πρέπει να δώσουμε σημασία. Αν ο γιατρός μας κρίνει πως η έλλειψη αυτή είναι μικρή, μπορούμε να λάβουμε τις απαραίτητες βιταμίνες από τις τροφές. Αν βέβαια η έλλειψη αυτή απειλεί άμεσα την υγεία μας, συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για το επόμενο βήμα. 

Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Πανταζή, Φοιτήτρια Χημείας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών