Βιταμίνες και ιχνοστοιχεία: Στο μανάβικο ή στο φαρμακείο;

Σε μια εποχή που η πλειονότητα των ανθρώπων δίνει ιδιαίτερη βάση στην υγιεινή διατροφή και την άσκηση, τα συμπληρώματα διατροφής αποτελούν την νέα μόδα στην βιομηχανία του healthy lifestyle. Σε μορφή δισκίου, χαπιού, υγρού και σκόνης, διαφημίζονται σε κάθε περιοδικό ομορφιάς, στις εφημερίδες αλλά και στην τηλεόραση, και πλέον μπορούν να βρεθούν ακόμα και στα super market.

Πρόκειται για ένα θέμα που έχει διχάσει την επιστημονική κοινότητα και έχει φέρει πολλές απόψεις στο προσκήνιο. Κυριαρχεί η άποψη πως τα συστατικά που προσλαμβάνονται με τεχνητό τρόπο δεν αφομοιώνονται από τον οργανισμό. Μύθος! Στην πραγματικότητα ο οργανισμός δεν έχει την δυνατότητα να αναγνωρίσει αν η προέλευση των θρεπτικών συστατικών είναι φυσική ή χημική, και τα αφομοιώνει εξίσου καλά αρκεί να βρίσκονται με τους κατάλληλους συνδυασμούς . Για παράδειγμα, ο σίδηρος απορροφάται με την παρουσία λεμονιού. Έτσι, αν στην κάψουλα υπάρχει ο κατάλληλος συνδυασμός συστατικών, δεν θα υπάρχει πρόβλημα με την απορρόφηση.

Το πρόβλημα με τα συμπληρώματα διατροφής βρίσκεται στην παρερμήνευση του ρόλου τους. Σκοπός τους είναι η παροχή θρεπτικών συστατικών (βιταμίνες, ανόργανα συστατικά, αμινοξέα, λιπαρά οξέα) που δεν προσλαμβάνονται από τροφές σε επαρκείς ποσότητες. Με λίγα λόγια σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να αντικαταστήσουν μια ισορροπημένη διατροφή, καθώς η μεγάλες ποσότητες θρεπτικών συστατικών που περιέχονται στα συμπληρώματα είναι εύκολο να προκαλέσουν υπερβιταμίνωση, μια εξίσου επικίνδυνη πάθηση με την αβιταμίνωση.

Φυσικά, υπάρχουν και άτομα που είναι απαραίτητο για την σωστή λειτουργία του οργανισμού τους να λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής και χωρίζονται στις εξής κατηγορίες:

• άτομα που έχουν χάσει απότομα βάρος
• άτομα που ακολουθούν ειδική διατροφή (vegeterian, vegan)
• άτομα που αναρρώνουν από ασθένειες
• άτομα που καπνίζουν, μιας και ένα τσιγάρο καταστρέφει 25 mg βιταμίνης C
• άτομα που βρίσκονται στην τρίτη ηλικία
• άτομα που έχει διαπιστωθεί κλινικά έλλειψη κάποιου συστατικού

Τι συμβαίνει όμως όταν ξεπερνάμε τα όρια; Μιας και πολλά σκευάσματα περιέχουν πάνω από το 150% της ημερίσιας δόσης, είναι πολύ εύκολο να πέσουμε στην παγίδα της υπερβιταμίνωσης. 

Κατά τον μεταβολισμό των τροφών στα μιτοχόνδρια των κυττάρων, προκαλείται αντίδραση των τροφών με το εισπνεόμενο οξυγόνο (οξείδωση) και  παραγωγή ελεύθερων ριζών. Οι ελεύθερες ρίζες παρ' όλο που έχουν βλαπτικές συνέπειες για τον οργανισμό (για περισσότερες πληροφορίες http://sciencebehind.gr/%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BF%CE%BE%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AD%CF%82/ )

έχουν και την "μαγική" ικανότητα να εξουδετερώνουν βακτήρια και να καταστρέφουν καρκινικά κύτταρα.

Τα περισσότερα ιχνοστοιχεία που προσλαμβάνουμε έχουν αντιοξειδωτική δράση, δηλαδή καταστρέφουν τις ελεύθερες ρίζες σε μεγάλο ποσοστό. Όταν όμως λαμβάνουμε μεγαλύτερη ποσότητα των συστατικών αυτών, καταστρέφονται περισσότερες ελεύθερες ρίζες και έτσι δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν τα βακτήρια που εισβάλλουν στον οργανισμό μας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την πτώση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και συνεπάγεται πολλά προβλήματα υγείας.

Στο επόμενο άρθρο θα αναλύσουμε διεξοδικά, την έλλειψη των πολυτιμότερων  συστατικών και τις βασικές πηγές τους, ώστε να μπορούμε να εξασφαλίσουμε την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας.

Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Πανταζή, Φοιτήτρια Χημείας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών