Όλη η αλήθεια για την ζάχαρη

Κάποιοι την αποφεύγουν, οι περισσότεροι τη λατρεύουν, άλλοι την κατηγορούν για όλα τα δείνα του κόσμου. Πιο γλυκιά από οτιδήποτε άλλο στον κόσμο. Φυσικά και μιλάμε για την ζάχαρη, που την αναζητάμε μανιωδώς όταν δεν έχουμε καλή διάθεση, όταν είμαστε αγχωμένοι, όταν γιορτάζουμε, όταν χαλαρώνουμε. Η ζάχαρη είναι παρούσα σε όλες τις στιγμές της ζωής μας , και έχει πάντα τον τρόπο να τις κάνει  καλύτερες. Τι αντίτιμο έχει όμως η κατανάλωση ζάχαρης στη υγεία μας;

Η ζάχαρη είναι ένας πολυσακχαρίτης που αποτελείται από ένα μόριο γλυκόζης και ένα μόριο φρουκτόζης, με μοριακό τύπο C12H22Ο11.   Μπορούμε να την βρούμε σε τρεις μορφές:

• Λευκή: Πρόκειται για την πιο επεξεργασμένη μορφή ζάχαρης, καθώς έχει αφαιρεθεί κάθε ίχνος ανόργανων στοιχείων, βιταμινών και μελάσας. Δεν έχει να προσφέρει τίποτα θρεπτικό στον οργανισμό, εκτός από γλυκόζη. Είναι το δεύτερο σε βαθμό γλυκύτητας σάκχαρο.
• Καστανή: Σε αυτή την μορφή,η ζάχαρη έχει υποστεί λιγότερη επεξεργασία. Περιέχει κάλιο, ασβέστιο, νάτριο, σίδηρο, μαγνήσιο και φωσφόρο.
• Μαύρη: Περιέχει τα ίδια θρεπτικά συστατικά με την καστανή ζάχαρη, απλώς περιέχει περισσότερη μελάσα και γι' αυτό και είναι πιο κολλώδης η υφή της.

Ζάχαρη και υγεία 

Θα ήταν μεγάλο λάθος να αγνοήσουμε τα οφέλη της (λογικής) κατανάλωσης ζάχαρης. Είναι ευρέως γνωστό πως η γλυκόζη είναι η τροφή του εγκεφάλου, και μέσω τις ζάχαρης προσλαμβάνουμε μεγάλη ποσότητα γλυκόζης. Έτσι, μια μικρή ποσότητα ζάχαρης αρκεί για να κάνει τον εγκέφαλο να λειτουργεί πιο αποδοτικά, και να τονώσει τον οργανισμό, δίνοντας του ενέργεια.

Επιπλέον,πρέπει να τονιστεί πως η ζάχαρη δεν ευθύνεται για τον ζαχαρώδη διαβήτη, όπως ακούγεται διαρκώς, όταν καταναλώνεται σε φυσιολογικές ποσότητες, αφού πρόκειται για μια πάθηση που η εκδήλωση της στηρίζεται κυρίως στην κληρονομικότητα.

Όμως, η αλόγιστη κατανάλωση ζαχαρής μπορεί να έχει επιπτώσεις στην λειτουργία του οργανισμού μας. Παρακάτω αναφέρονται οι κυριότερες:

• Γήρανση: Τα μόρια της ζάχαρης έχουν την ικανότητα να δεσμεύουν και να αλλοιώνουν το κολλαγόνο και την ελαστίνη, προκαλώντας "σπάσιμο" του δέρματος και ριτίδες
• Πτώση ανοσοποιητικού συστήματος: Η ζάχαρη προκαλεί διαρκής αύξηση της ινσουλίνης, με αποτέλεσμα να υπάρχει χρόνια φλεγμονή στον οργανισμό, που ρίχνει την άμυνα του
• Κακή στοματική υγιεινή: Αυξάνεται η παραγωγή βακτηριδίων που προκαλούν τερηδόνα, 20-30 λεπτά μετά την κατανάλωση ζάχαρης.
• Εθισμός: όσο περίεργο και αν ακούγεται, η ζάχαρη μπορεί να προκαλέσει εθισμό αντίστοιχη με αυτή που προκαλεί το τσιγάρο. Η ζάχαρη, έχοντας ωραία γεύση, ευχαριστεί τους γευστικούς μας κάλυκες, προκαλώντας έκκριση ντοπαμίνης, ενός νευροδιαβιβαστή. Η ντοπαμίνη διεγείρει τους νευρώνες του εγκεφάλου που δημιουργούν ηρεμία, και ευφορία. Όταν γίνεται κατάχρηση της ζάχαρης, παράγεται πολύ μεγάλη ποσότητα ντοπαμίνης. Ο οργανισμός συνηθίζει σε αυτή την ποσότητα, και έτσι αναζήτα διαρκώς όλο και μεγαλύτερη ποσότητα ζάχαρης.

Η ζάχαρη ήταν, είναι και θα είναι κομμάτι της καθημερινότητας μας, μιας και υπάρχει κρυμμένη σε όλα σχεδόν τα φαγητά και τα ποτά. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να την δαιμονοποιήσουμε. Το μόνο που πρέπει είναι να βάλουμε μέτρο στην κατανάλωσή της, και να δείξουμε πειθαρχία στους γλυκούς...πειρασμούς!

Επιμέλεια κειμένου: Κατερίνα Πανταζή, Φοιτήτρια Χημείας στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών